نظریه های یادگیری2

   

 نظریه های یادگیری2

تربیت به هرطریق که صورت گیرد بر پایه یادگیری خواهد بود . براین اساس وقتی معلم به دنبال آن است تا دریابد که موضوع خاصی را چگونه باید تدریس کرد ، ناگزیر است که به روانشناسی یادگیری و نظریه های آن مراجعه کند و نحوه یادگیری هر یک از مخاطبان را مورد مطالعه قرار دهد .

در واقع ، الگوهای تدریس ، الگوهای یادگیری هستند و ما ضمن یاری شاگردان در کسب اطلاعات ، نظریه ها ، مهارت ها ، ارزش ها و شیوه های تفکر و راه های نشان دادن خود ، به آنها نحوه ی یادگیری را نیز می آموزیم .

از آنجا که تدریس به منظور تسهیل یادگیری انجام می شود و هریک از هدف های آموزشی معرف نوع خاصی از انواع یادگیری است بنابر این ضروری است که معلمان در تمام مراحل تدریس خود به یافته های روانشناسی یادگیری مراجعه و بر اساس قوانین و نظریه های یادگیری به منظور بهبود فعالیت های تدریس تصمیمات متناسب و منطقی اتخاذ کنند .

نظریه ها ضمن هدایت روش های تدریس ، معلمان را با سودمندی و کاربردی بودن روش به کار گرفته شده آشنا می سازد .

نکته قابل توجه این است که هر یک از نظریه های یادگیری بر جنبه خاصی از یادگیری تایید بیشتری ورزیده و جنبه های دیگر آن را کمتر مورد توجه قرار داده است . تا کنون نظریه های واحدی نتوانسته است تصویر جامع و کاملی از تمامیت یادگیری انسان ارائه دهد .

معرفی چهار نظریه یادگیری :

رویکرد رفتار گرایی

•       یادگیری : تغییر در رفتار قابل مشاهده و اندازه گیری آن و ایجاد و تقویت رابطه ی پیوند بین محرک و در پاسخ در سیستم عصبی انسان

•       نقاط تاکید : رفتار

•       متغیر های اساسی : محرک ، تقویت ، تنبیه ، عادت ، اهداف رفتاری

•       نظریه پردازان : واتسون ، گاتری ، ثرندایک اسکینر

دیدگاه رفتارگرایان:

یادگیری عبارت است از فرایند تغییرات نسبتا پایدار حاصل از تجربه در رفتار بالقوه ی یاد گیرنده  .

کاربرد در تدریس :

•       بیان هدف های آموزشی به طور واضح و روشن

•       منفعل و اثر پذیر بودن فراگیر

•       رسیدن به نتیجه مطلوب نه آنچه در ذهن فراگیر رخ می دهد .

•       نقش معلم :

•       محور و مرکز یادگیری

•       آماده کردن محتوای یادگیری به ترتیب و توالی مناسب

•       فراهم کردن محیط یادگیری برای بروز رفتار مطلوب

•       فراهم کردن آزمونهای دقیق

•       استفاده از روش های زنجیره کردن ، تقویت

•       مثبت و منفی ، خاموشی  

•       نادیده گرفتن فعالیت های ذهنی

•       تقویت پاسخ های فراگیران با تشویق

•       ارائه دادن محتوای مشخص ، محدود ، کم دامنه ، قابل اندازه گیری

•       استفاده از سخنرانی و تمرینهای هدایت شده

ارزشیابی:

•       امتحانات کلاسی ، نهایی ، آزمونهای پیشرفت تحصیلی با انواع سوالات عینی

•       اندازه گیری کمیت یا کیفیت رفتار های بیرونی از طریق مشاهده تمرین و تکرار

رویکرد شناخت گرایی

یادگیری : فرایند درونی است که در ذهن اتفاق افتاده و نتیجه ی بینش و بصیرت است . تاکید این دیدگاه روی ذهن و تقویت تفکر است.

چهار محور یادگیری در رودکرد شناخت گرا:

•       دریافت اطلاعات

•       پردازش اطلاعات

•       نگهداری و ذخیره اطلاعات

•       انتقال اطلاعات

•       نقاط تاکید : شناخت

•       متغیر های اساسی : بینش ، بصیرت ، فهمیدن ، ساخت شناسی ، ادراک ، پردازش اطلاعات ، حافظه

•       نظریه پردازان : آزوبل ، برونر ، پیاژه ، گشتالت

کاربرد در تدریس :

•       تاکید بر آموخته های پیشین برای درک مطالب جدید

•       وادار نمودن دانش اموز به تفکر و ایجاد محیطی مناسب جهت به چالش کشیدن ذهن آنان

•       بحث های گروهی و گرفتن  نظرات دانش آموزان

•       ایجاد موقعیت های جدید و پرهیز از ارائه مستقیم اطلاعات

•       اهمیت به نحوه اندیشیدن دانش آموزان

•       برنامه ریزی برای تعمق موضوع یادگیری و با توجه به مراحل رشد شناختی دانش آموزان

•       بسط مهارت های فرایند مانند مشاهده ، اندازه گیری ، طبقه بندی ، ارتباط ، استنباط ، پیش بینی ، تفسیر ، فرضیه سازی جهت حل مسائل روزانه ی زندگی

نقش معلم :

•       فراهم ساختن محیط جذاب ، معنادار و چالش بر

•       انگیز برای فراگیر

•       ایجاد فضای مناسب جهت تحلیل فرایند یادگیری توسط فراگیر از طریق کسب تجربه ی پردازش اطلاعات

•       ایجاد فضای مناسب برای نگریستن متفاوت به مسئله و یافتن راه حلی نو و خاص

•        آگاه ساختن فراگیران از اهمیت درس و کاربرد آن در زندگی

•       جلب توجه فراگیران از ابتدا تا انتهای درس

•       استفاده از راهبردها ی انگیزش درونی ( میل به یادگیری و همکاری با دیگران و کنجکاوی و میل به تحقیق ، توانمند شدن ) تعامل فراگیران با محیط و اهمیت به موقعیت یادگیری

•       پرورش  تفکر دانش آموزان

•       پایه گذار فعالیت های گروهی

ارزشیابی :

•       استفاده از آزمونهای عینی و باز پاسخ

•       تناسب روش های ارزشیابی با رشد سنی و شناختی فراگیران

•       تکالیفی متناسب با توانایی های فردی

•       جزء به جزء کردن تکالیف ( ساده به پیچیده )

•       ارزیابی فرایند کسب دانش

•       قضاوت راهبردهای دانش آموزان در زمینه ی دانش ، مهارت ، نگرش

رویکرد ساخت گرایی

•       یادگیری : فرایندی پویا و درونی است که طی آن فراگیران به شکلی فعال و با ارتباط دادن اطلاعات جدید به آنچه که آموخته اند دست به ساخت دانش می زنند .

•       نقاط تاکید : تولید ساخت دانش

•       متغیر های اساسی : مهارت در حل مسئله ، تفکر انتقادی در تجزیه و تحلیل ، آفرینش و ارزشیابی

•       نظریه پردازا ن : دیویی ، پیاژه ، ویگو تسکی ، برونر ، آزوبل

کاربرد در تدریس :

•       برای تولید دانش توسط فراگیران استفاده از رویکرد اکتشافی  ، همیاری و حل مسئله ( آزمون ، فرضیه ، گردش علمی )

•       دست ورزی با مواد آموزشی و برقراری تعامل با محیط

•       یادگیرندگان با راهنمایی معلم فرصت کشف ، بحث  و گفتگو ، گردشگری  و تبادل عقیده را پیدا می کنند .

•       یادگیری مشارکتی ، تعاون و همکاری گروهی

•       هدایت دانش آموزان به بیان و بسط یافته های ذهنی شان جهت تعمق درک و دریافت دانش آموزان از مفاهیم

•       دادن اختیارات ویژه به دانش آموزان به جهت کاوشگری از طریق همیاری

نقش معلم :

•       آماده سازی فرایند ساخت دانش

•       راهنما و تسهیل کننده یادگیری

•       ایجاد موقعیت های مناسب و آموزشی گوناگون مانند پروژه و تهیه گزارش ، کارورزی

•       استفاده از سوالات به عنوان داربست یادگیری  و تبدیل فراگیران به پرسش کنندگان ماهر

•       سوالاتی که تحلیل و ترکیب و قضاوت را توام با هم ارزیابی می کند  یاری کردن فراگیران به عنوان گنجینه های دانش

•       تشویق و هدایت فراگیران به ایده سازی و مفهوم سازی

•       دانش آموزان را متفکر و نظریه پرداز آینده دانستن

•       آماده سازی محیط برای اخذ تجربه از سوی یادگیرندگان

ارزشیابی :

•       ارزشیابی فرایند ساخته شدن محصول و تولید دانش

•       ارزیابی مهارت های عالی تفکر مانند تجزیه وتحلیل ،  قضاوت و آفریدن

•       ارزیابی فراگیران از طریق چک لیست و مشاهده ی در حین ساختن چیزی یا انجام تحقیق و همکاری و همیاری

•       ارزشیابی پوشه ای

•       اهمیت فعالیت های پروژه ای و تشکیل نمایشگاه از عملکرد دانش آموزان

•       خود ارزیابی دانش آموزان از خود

•       استفاده از آزمونهای عملکرده و باز پاسخ

•       در هم آمیخته بودن ارزیابی و تدریس

•       آزمودن مهارتهای اکتسابی و کیفی سازی دانش آموزان جهت آگاهی ازتفکرات و تسلط بر مهارت های دانش آموزان و بازخورد به آنان

•       ارزیابی از یادگرفته های دانش آموزان در محیط های واقعی

رویکرد فرا شناخت :

•       یادگیری : مهارت هایی که منجر به عملکرد بهتر دانش آموزان در سازمان دهی الگوی فکری ، رفتار اجتماعی ، خود سنجی ، خود آموزی و کنترل خود می شود.

•       نقاط تاکید : فرایند فرایند های شناختی

•       متغیر های اساسی : نظام شناختی خود ، دانش و کنترل خود

•       نظریه پردازان : فلاول

کاربرد در تدریس :

•       تاکید بر فرایند های  نه نتایج

•       آگاهی از مهارت های خود تنظیمی

•       اهمیت به مشارکت فراگیران

•       تعامل بین شناخت ، فرا شناخت و اجزای هیجانی

•       انتقال و تعمیم مطالب

•       ایجاد تعامل بین کمیت و کیفیت

•       تاکید بر فرایند های شناختی عمیق تر

•       ارتباط پیش دانسته ها با یادگیری مطالب جدید

•       اهمیت دادن به مهارت های خود سنجی و خود آموزی وکنترل خود

•       با معنا بودن اطلاعات جدید

•       تاکید بر تفکر درباره ی تفکر

•       فراهم کردن زمینه های مناسب جهت هشیاری دانش آموزان به عملکرد دانش و مهارت های خود تنظیمی

•       نفویض مسئولیت های یادگیری به دانش آموزان

•       نظارت بر فعالیت های دانش آموزان

•       ایجاد زمینه ی درگیری علمی ، سازندگی ، و خلاقیت در دانش آموزان

•       برقراری ارتباط بین پیش دانسته های قبلی دانش آموزان جهت یادگیری بهتر

•       آموزش مهارت و روشهای علمی فرا شناخت

•       تقویت انگیزش درونی دانش آموزان و پرورش کنجکاوی در دانش آموزان

•       تنوع و نوآوری در حل مسائل

•       توجه به تفاوت های فردی دانش آموزان

•       اهمیت به نحوه ی یادگیری دانش آموزان

•       آگاه نمودن دانش آموزان از اهمیت اطلاع از شناخت خود

ارزشیابی :

•       اهمیت و ارزش دادن به خود کاوشگری به خود قضاوتی یادگیرندگان

•       ارزیابی نحوه ی یادگیری دانش آموزان

•       ارزیابی توانایی فراگیر در پردازش اطلاعات 

•       ارزیابی عملکرد دانش آموزان در مهارت های خود تنظیمی

•       ارزیابی عملکرد دانش آموزان در موقعیت های واقعی